Travma çağında ruh sağlığımız nasıl? Uzmanından dikkat çeken tespitler!

Emine KULAK / ÖNCÜŞEHİR - Ankara’da  yaşanan terör saldırısı ve İstanbul’da yaşanan kadın cinayetleri gibi kötü haberler Türkiye genelinde ruh sağlığını etkiledi.

Klinik Psikolog Şenel Karaman, yaşanan olayların toplumsal psikoloji üzerindeki etkilerini Öncüşehir’e değerlendirdi. Karaman, artan kaygı ve belirsizliklerin bireylerde ruhsal sorunları tetiklediğini belirterek, toplumsal dayanışmanın önemine dikkat çekti.

 “OLAY NEREDE YAŞANIRSA YAŞANSIN HEPİMİZ BİR PARÇASIYIZ”

Bu tür durumlarda toplumun tüm kesimlerinin etkilendiğini ifade eden Karaman, “Türkiye’de son zamanlarda birçok olay yaşıyoruz. İçinde olsak da olmasak da sosyal medyadan, çevremizden duyduğumuz için olayın bir parçası oluyoruz. Bu yüzden herkes etkileniyor. Bir olay nerede yaşanırsa yaşansın hepimiz bir parçasıyız ve hepimiz etkileniyoruz” ifadelerini kullandı.

“ÇOCUKLUK TRAVMALARIYLA ŞUANDAKİ OLAYLARI YORUMLAMA BİÇİMİ…”

Yaşanan travmatik olayların bireyler üzerindeki etkilerini de ele alan Karaman, “Travmatik olay olduktan sonra insan beyni bunu zaman içinde normal bir olay haline getiriyor. Ancak çok fazla olay olduğunda beynimiz bunu işlemleyemiyor. İşlemleyemediği için kalıcı hale geliyor ve kişinin daha önceki yaşadığı travmalarla birleşebiliyor. Bu da hayatın normal akışını etkileyebilir. Kimimizin az, kimimizin fazla olsa da hepimizin kötü çocukluk deneyimleri var. Çoğu halledilmemiş problemler ve travmatik deneyimler. O halledilmemiş travmatik deneyimler şimdiki güncel yaşadığımız deneyimlerle birleştiğinde birey kendisini güvende hissetmeyebilir. Öfke duyguları hissedebilir. İşine, sorumluluklarına odaklanmakta zorlanabilir. Gelecekle ilgili kaygılar yaşayabilir. Çocukluk travmalarıyla şuandaki olayları yorumlama biçimi onun hayatını ciddi bir biçimde etkileyebilir” diye konuştu.

“HALLEDİLMEMİŞ TRAVMALAR KUŞAKLAR BOYUNCA DEVAM EDER”

Travmatik deneyimlerin kuşaklar boyu aktarıldığını belirten Karaman, “Travmatik deneyimler kuşaklar boyu aktarılarak gidiyor. Ebeveyn şuandaki mevcut durumu doğru yorumlayamazsa, kendisini doğru konumlandırmazsa, olaylar ve kendisi arasındaki mesafeyi doğru koyamazsa bunun kalıcı etkisini sonraki kuşaklara, çocuklara aktarır. Halledilmemiş travmalar kuşaklar boyunca devam eder” sözlerine yer verdi.

“BİREY OLAYLARIN ETKİSİNİ DENGELEYEBİLMELİ”

Bireylerin travmatik olaylara bakış açısını da değerlendiren Karaman, “Olaylara yetişkin mantığı ile rasyonel bakabilmek gerekir. Ne olduğunu mantıksal olarak tanımlayabilmek gerekir. Ne oluyor şuanda? Bana ne oluyor? Ben bu olayın neresindeyim? Duyarsız kalmak kötü, çünkü toplumdan kopmuş oluyorsun. Çok fazla ilgilenirsen de olay içinde kaybolup gidiyorsun. O yüzden ne olup bittiğini anlamaya çalışmak, doğru yerlerden bilgi almak ve güvenilir, bilimsel, sağduyulu bakabilen insanları dinlemek, onların açıklamalarını dinlemek ve bilgilenmek çok değerli. Kişisel bakım önemli yani bu olaylar olmaya devam ederken kişi günlük ihtiyaçlarını ve kendi bakımını ihmal etmemeli. Sorumluluklarını ihmal etmemeli. Sorumlulukların devam ediyor olması gerekir. ‘Yapmam gereken ne ise onu yapmaya devam edeceğim’ olması gerekiyor. Bilgilenme ile kendimi nasıl koruyacağımı da düşünmem gerekir. ‘Bu tür olaylarda insanlar kendini nasıl korur ve benim neye ihtiyacım var? Bilgilenmeye mi yoksa haberlerden uzak durup başka şeyler izlemeye, dinlemeye mi ihtiyacım var?  Bunları birey dengeleyebilmesi gerekir” dedi.

“OLAY MEYDANA GELDİĞİNDE OLAYIN PERDE ARKASINI GÖREBİLMELİYİZ”

Psikolog Karaman, Türkiye'de son dönemlerde meydana gelen olayların arka planındaki stratejilere dikkat çekti ve sözlerini şu şekilde sürdürdü;

 “Olup biten çok fazla olay var. İnsan eliyle yapılan olaylar sonuçta bir stratejinin ürünü. Bu olayları yapan kişi toplumda veya bazı insanlarda nasıl etki yapacağını biliyorlar. Bilinçli olarak bunu yapıyorlar. Olayların bir bölümü 3. sayfa haberi gibi kişisel bir takım haberler olabilir ama bir bölümü ise bilinçli olarak belli örgüt ve grupların çıkarttığı ve etki yaratmak için çıkardığı olaylar. O yüzden bir olay meydana geldiğinde, olayın perde arkasını görebilmeliyiz. Perde arkasını görmüş insanlardan ne olduğunu dinlemeli ve anlamalıyız. Üzüntüm, öfkem, kaygımdan prim yapacaksa kendi çıkarları için kullanacaksa bunun farkına varmalıyız. Bize ne oluyor? Toplum olarak ne yapılmaya çalışılıyor? Ortaya çıkaran insanlar ve kurgulayanlar aslında neyi amaçlıyorlar? Benim ne yapmamı istiyor ve ne tepkileri göstermemi istiyorlar? Bu tepkileri kendim, ailem, ülkem için göstermem gerekiyor mu?  Bu soruları sorgulayarak sağduyuyu yitirmeden harekete geçilmelidir.”