İzmir'de bir meslek çöküş eşiğinde… Oda Başkanı Güvenli: Sektör can çekişiyor!

Emine KULAK / ÖNCÜŞEHİR – İzmir Terziler ve Konfeksiyoncular Odası Başkanı Mustafa Güvenli, Öncüşehir’e açıklamalarda bulundu.

Terzi esnafının özellikle girdi maliyetleri sebebiyle zor günler geçirdiğini söyleyen Güvenli, Suriyelilerin kaçak iş yeri açtığını ve bu tür iş yerlerine hiçbir müdahalenin olmadığını ifade etti.

“GİRDİ FİYATLARINDAN İNSANLARIN HABERİ YOK”

 Öncüşehir’e konuşan Başkan Güvenli esnafın girdi maliyetleri ile başa çıkamadığını kaydederek, “Tekstil sektörünün güncel durumu çok vahim. Dünya genelinde bir ekonomik kriz var. Ama bundan en çok etkilenen ülke biziz. Tekstilde gelinlik de var. Dünya’ya yüzde 60 gelinlik bizden, İzmir'den gider. Fakat insanların ekonomik sıkıntısı yüzünden bu yıl düğün de olmadı. Olan da nikahta basit bir şey giyerek veya kiralama yöntemiyle düğün yaptı. Gelinlik fiyatları bugün piyasaya göre normal ama insanlara göre yüksek. Girdi fiyatlarından insanların haberi yok. Girdi fiyatlarında SGK primleri, kiralar ve sabotaj kar yüksek. Bugün bir gelinliğimizin girdi fiyatı çok yüksek. Dantelin dolarla yurt dışından alındığını varsayarsak ve kumaş dolarla olduğu için girdi maliyeti yüksek ama insanlara bunu yansıtamıyorsun. Bu sefer de çok pahalı diyorlar. 20 – 25 – 30 bin lira en kötü gelinlik. Ki bunu bile düğün sezonunda insanlar alamıyor. Dolayısıyla düğünü erteliyor. Parası olan insan da düğün yapmıyor. Bu faizlerle bu piyasa dönmez. Her sektörde daralma var. İnsanlar 1 milyonu bankaya koyuyor. 45, 50 bin lira para alıyor. Neden düğün yapsın? Param biriksin diyor. Bu faizler düşmeden ne bu sanayi, ne tekstil sektörü, ne de ekonomi canlanır. Faizlerden dolayı bugün kredi çekip bir şey alamıyorsun. Dolayısıyla kitlendi. Düğün sektörü birçok sektörü içinde barındırıyor. Düğün yapan insan mobilya alıyor. Mobilya aldıktan sonra beyaz eşya, ev alıyor. Perde yaptırıyor. Bunlar hepsi birbirine bağlı. O yüzden düğün sektörü bitti. İzmir'de can çekişiyor. Gelinlikçiler çok büyük krizde. Kasım ayında fuarımız var. Ondan da ümitli değilim. Ona da girişler çok maliyetli. Getirisinin ne olacağını da bilmiyorsun. Mimar Kemalettin Moda Merkezi Dünya’da sayılı bir yer. Ama maalesef şu anda can çekişiyor. Kapatan kapatana” dedi.  

“EN BÜYÜK SIKINTIMIZ SURİYELİLERİN KAÇAK İŞ YERLERİ”

İzmir’e gelen Suriyeli göçmenlerin kayıtsız fason dikim atölyeleri açtığını vurgulayan Güvenli, “Bunların yanı sıra Suriyeliler gelinlikçi açmaya başladı. Bunların hiçbirinde kayıt yok. Belki 1, 2 tanesinde var, onlar da vatandaşlık almış olanlar. Bunlar işçiye sigorta ödemiyor. Ailecek kendileri çalışıyor. Vergi ödemiyor. Ucuz veriyor. Biz bunu defalarca her kuruma şikayet dilekçelerimizi yazmamıza rağmen hiçbir çare bulunamıyor. Gömlek, pantolon, dikim üzerine üyelerimiz var. Bizim şu anki en büyük sıkıntımız Suriyelilerin kaçak iş yerleri. Aslında kaçak değiller. Göz göre göre işletiyorlar. Ama hiçbir yaptırım yok. Bunlara her şey serbest. Ama bize kısıtlı, her gün maliye yakamıza yapışıyor. Her gün ceza kesiyorlar. Zaten vergiden başımızı kaldıramıyoruz. Ceza kesmek için maliye illa bir şey buluyor. Zaten esnaf burnundan soluyor. Bana ceza kesmek için gelen maliyecilere diyorum ki , ‘bak kaçak iş yerleri var’, bir de gösteriyorum. Onlara gitmiyorlar. Neden gitmiyorlar? Bunu da çözelim. Listeler var bende. Bildiriyorum her tarafa. Hiçbir çözüm yok.  Şu anki piyasaların daralmasında, tekstilde en büyük sıkıntımız Suriyelilerin kaçak iş yerleri. Bütün işleri ele aldılar. Bu aslında hükümete de zararlı. Neden? Çünkü vergi vermiyorlar,  fatura kesmiyorlar. Benim esnafım aylık sigortayı yatıramıyor. 2 ay yatırmadığın zaman hastanede bakılamıyorsun. Ama Suriyeli bakılıyor. Şu anda sıkıntıdayız” diye konuştu.

“BU ENFLASYONLA İLERİYE GİDECEĞİMİZİ ZANNETMİYORUM”

Sektörde eleman sıkıntısı yaşandığını aktaran Güvenli, “Sektörde eleman yetişmiyor. Biz Oda olarak kurslar düzenliyoruz. Hatta Konak Belediyesi'yle bir anlaşma yapacağız. Eleman yetiştirme konusunda toplantılar yapacağız. Konak Belediye Başkanımız da bu işe duyarlı. Kalıp eğitimi ve makine eğitimi vereceğiz. Tekstil sektörüyle ilgili çalışmalarımız var ama Türk işçisi çalışamaya, öğrenmeye gelmiyor. Teşvik ediyoruz, para da veriyoruz ama gelmiyorlar. Genelde Suriyeli geliyor. Bana göre tekstil sektörüyle ilgili okullar açılması lazım. Sıfırdan başlayacak ve tekstilin bütün sektörünü öğrenip oradan mezun olacak. Bu da zor. Gelecekle ilgili tekstilden bir öngörüm yok. Hiçbir şeyden yok. 2025 yılı da bizim için kötü geçecek, onu da biliyoruz. Bakanın da açıkladığı 3. çeyreğine kadar kemer sıkmaya devam edeceğiz. Belki 3. çeyrekten sonra yani 2026 yılından sonra düzelme olursa olabilir. Bozulmayı esnaf mı yaptı? Hayır. Bozulmayı kim yaptı? Neden yapıldı? Niye zamanında tedbir alınmadı? Dönüyor, dolanıyor, geliyor esnafın sırtına. Acayip acayip vergiler. Geleceğimizle ilgili bir şey konuşamıyorum, çünkü öngöremiyorum. Diyorum belki sezon bitti, tekrar sezon başlar. Ama dünyada da bir kriz var. Ama bizimki kadar değil. Biz bu krizden çok etkilendik. Bu şartlarda bu enflasyonla ileriye gideceğimizi zannetmiyorum” dedi.

“ESNAFLAR KABUĞUNA ÇEKİLDİ, KENDİLERİNİ KORUMAYA ALDI”

Terzi esnafının durumu anlatan Güvenli, “Esnaflar şu anda kabuğuna çekildi. Kendilerini korumaya aldı. Ufak bir sermayesi olan esnafımız 2025 yılını düşe kalka atlatmaya çalışacak. Ama bu arada olağanüstü iş yeri kapatmaları var. Günde belki 10, 15 kişi geliyor. Artık yapamıyorlar. ‘Borçtan kurtaramıyoruz başkanım’ diyorlar. İş yok. Elemanların sıkıntısı. Bugün asgari ücret 17 bin lira civarında ama bugün tekstil sektöründe asgari ücrete çalışan yok. Dolayısıyla bunun altından kalkamıyorlar. O zaman bu kapatmalarla bütün meydan Suriyelilere kalıyor” diye konuştu.

“ESNAFA CAN SUYU LAZIM”

Üye kaybı yaşadıklarını söyleyen Güvenli, “Her sektörde üye azalması var sadece bizim sektörümüzde değil.  Çare yok, iş yok. Esnafa ivedilikle bir can suyu kredisi ve esnafın önünü açacak projeler üretilmesi lazım.  Üyelerimiz ‘başkanım çaresiz kaldık’ diyorlar. Ne yapacağız? Bizde de bir çare yok. Biz ancak üstlerimize söylüyoruz. Üstlerimiz oraya söylüyor. STK'lar olarak biz de bastırmamız lazım. Ama yok. Çare yok. Şu anda çok büyük sıkıntıdayız” ifadelerini kullandı.

“BEN YAPARIM, UYARIM AMA UYMAYAN ESNAF İŞİMİZİ BOZAR”

Gelinlik denemenin ücretli olması gerektiğini söyleyen Güvenli, “Ankara Esnaf Odası Başkanı ile görüştük. Orada böyle bir uygulama yapıldı. Aslında uygulama bana göre çok güzel. Gelinlik almaya geliyorlar, 3-4 tane gelinlik deneniyor. Gelinlik bir pantolon, ceket gibi değil ki hemen giysin çıkarsın. 3 gelinlik denediği zaman 1,5 saatini alıyor. Sonra da düşünmek için zaman istiyor. Çıkıyor, gidiyor. Çeşitlere bakmak için karşıdaki esnafa da gidiyor. Bunun ücretli olması bana göre çok uygun. Eğer o ücret örneğin 500 TL ise karar verdi ve o gelinliği almak istiyorsa biz deneme ücretini kaparo olarak sayalım, paran boşa gitmesin diyoruz. Ama bunun çarşıda yaptığın zaman ben yapar ve uyarım ama uymayan arkadaş işimizi bozar” dedi.